Verplicht vaccineren tegen het Coronavirus?
Mag een werkgever een werknemer verplichten om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus? Het antwoord hierop is in beginsel nee.
Vaccin
Vanaf 6 januari 2021 is de vaccinatie tegen het coronavirus begonnen. Als eerste zullen de medewerkers werkzaam in verpleeghuizen, de gehandicaptenzorg, de wijkverpleging en de acute zorg in aanmerking komen voor een vaccin. De volgorde van degenen die gevaccineerd zullen gaan worden, is de afgelopen periode aan veranderingen onderhevig geweest. Voor de actuele volgorde wordt verwezen naar de website van de rijksoverheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-vaccinatie
Griepprik
In het jaar 2014 heeft de gezondheidsraad onderzoek gedaan naar het verplicht stellen van de griepprik. Op basis van dat onderzoek heeft de toenmalige minister van Sociale Zaken de volgende conclusies getrokken:
“De werkgever blijft altijd verantwoordelijk voor het gezond en veilig werken van de werknemers. Werkgever en werknemer kunnen echter samen ook een verantwoordelijkheid richting derden hebben. Dit kan een reden zijn voor de werkgever om vaccinatie tegen bepaalde infectieziekten als norm te stellen, bijvoorbeeld in een zorginstelling. Voor wie niet aan die norm wil voldoen, moet naar andere beschermende maatregelen of vervangende werkzaamheden worden gezocht.”
Grondwet
In artikel 11 Grondwet is bepaald dat eenieder, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht heeft op onaantastbaarheid van zijn lichaam. Dit betekent in beginsel dat de overheid de burgers niet kan verplichten om zich te laten vaccineren.
Mogen werkgevers hun werknemers verplichten om zich te laten vaccineren?
Als een werkgever het vaccin verplicht wil stellen, dan geldt als eerste dat met het verplicht stellen van het vaccin het risico op besmetting beduidend moet verminderen. Vervolgens moet gekeken worden naar de inbreuk op de grondrechten en de belangenafweging.
Het grondrecht opgenomen in artikel 11 van de Grondwet heeft geen directe werking in de relatie werkgever-werknemer. Als een inbreuk op grondrechten wordt gemaakt, dan moet op grond van internationaal recht gekeken worden naar de belangenafweging.
Als er een inbreuk wordt gemaakt op een grondrecht, dan moet de grondslag daarvoor liggen in het beschermen van de volksgezondheid of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. In geval van het vaccin tegen het coronavirus is dat aan de orde. Echter als een werkgever (met name zorginstellingen) het vaccin verplicht wil stellen, dan moet hij kunnen aantonen dat de veiligheid en gezondheid van zorgmedewerkers en patiënten niet op een andere manier gewaarborgd kan worden.
Als het de werkgever lukt om aan te tonen dat er geen ander manier is om de veiligheid en gezondheid te garanderen, dan moet zij kunnen beargumenteren dat vaccineren geen gevaar voor de gezondheid van de medewerkers met zich meebrengt.
Als een werknemer toch weigert om zich te laten vaccineren, dan moet de werkgever kijken of de werknemer herplaatst kan worden. De werknemer wordt dan bijvoorbeeld niet ingezet in de directe zorg van patiënten. Als herplaatsing niet tot de mogelijkheden behoort, zou ontslag aangevraagd kunnen worden. In zo’n geval zou de werknemer niet verwijtbaar werkloos geacht mogen worden en zou hij aanspraak moeten houden op de transitievergoeding en de WW-uitkering.
Heeft u meer vragen over de verplichtstelling van het vaccin en uw rechten en uw plichten, neem dan vrijblijvend contact met ons op.
