Hoe zit het ook alweer: binding aan de cao ontslagcommissie
Binding aan een cao
Binding van werkgever en werknemer aan een cao kan via de wettelijke bepalingen en op contractuele basis. Hier vind je meer informatie over wat een cao is.
Hoe zit het met de binding van een ongebonden werknemer aan een cao-ontslagcommissie?
Wettelijke binding
Op grond van artikel 9 Wet Cao kunnen een werkgever en een werknemer gebonden zijn aan een cao door lidmaatschap van een van de verenigingen die de cao afsluiten. Gebondenheid ontstaat ook indien sprake is van een ondernemings-cao die de werkgever zelf sluit en de werknemer lid is van de vakbond die de cao met de werkgever afsluit.
Vervolgens bepaalt artikel 14 Wet Cao dat de werkgever die aan een cao gebonden is, verplicht is om de arbeidsvoorwaardelijke bepalingen in de cao ook op de ongebonden werknemers toe te passen. De ongebonden werknemer kan geen beroep doen op de naleving van de cao. Alleen de vakverenigingen kunnen dat doen.
Artikel 2 lid 1 AVV bepaalt voorts dat de minister van SoZaWe cao-bepalingen algemeen verbindend kan verklaren. Zodra een cao algemeen verbindend is verklaard, moeten alle werkgevers in de betreffende bedrijfstak (gebonden en ongebonden) deze cao op alle werknemers (gebonden en ongebonden) toepassen. Hier vind je meer informatie over de algemeen verbindend verklaring van een cao.
De laatste mogelijkheid van wettelijke binding is op grond van artikel 14a Wet Cao en artikel 7:662 BW. In geval van overgang van onderneming gaan de rechten en verplichtingen van de werknemers die worden overgenomen mee over op de verkrijgende onderneming.
Contractuele binding
Als tussen een (gebonden) werkgever en een (gebonden) werknemer in de individuele arbeidsovereenkomst wordt opgenomen dat de CAO van toepassing is dan is er gebondenheid vanuit het contract. Het gevolg hiervan is dat ook de niet gebonden individuele werknemer een beroep kan doen op de naleving van de CAO.
Cao ontslagcommissie
Als wij de regels van de binding aan een cao volgen, dan geldt dat er op grond van het cao-recht geen grond is voor binding van een ongebonden werknemer aan de cao-ontslagcommissie. Echter in een uitspraak van het gerechtshof Den Haag van 19 april 2022 (ECLI:GHDHA:2022:585) heeft het hof het geoordeeld dat de cao-ontslagcommissie wel bevoegd is.
Beslissing Hof
Het hof is van mening dat de gebondenheid van de werkgever aan een cao bepalend is voor de bevoegdheid van een cao- ontslagcommissie. Of de werknemer gebonden is aan de cao is volgens het Hof niet relevant.
Het hof overweegt dat als gebondenheid van de werknemer ook vereist zou zijn voor de bevoegdheid van een cao-ontslagcommissie, er onwerkbare situaties ontstaan, die niet kenbaar waren voor de regering. Zo zullen er twee regimes van ontslagregels en werknemersvoorzieningen gelden. Het hof geeft vervolgens aan dat voor de ongebonden werknemers geldt dat het UWV toestemming voor opzegging moet verlenen op grond van de Ontslagregeling. Voor de gebonden werknemers geldt dat de cao-ontslagcommissie deze toestemming moet verlenen op basis van (mogelijk) andere afvloeiingsregels en met aanspraken op basis van een eventueel sociaal plan.
Voorzienbaar is dat dit tot onverenigbare uitkomsten leidt, bijvoorbeeld over de vraag wie er moet afvloeien. Dit zal tot discussies (en langdurige gerechtelijke procedures) leiden. Aldus wordt het voor werkgevers moeizaam, zo niet onmogelijk, om met een cao-commissie en een sociaal plan te werken als de ontslag-cao niet algemeen verbindend is verklaard. Dat is niet goed te verenigen met de bedoeling van de wet en zal tot rechtsonzekerheid leiden, aldus het hof.
Deze uitkomst is in strijd met het cao-recht, ook al zou de regering bij de totstandkomingsgeschiedenis deze uitkomst beoogd hebben. In de uitspraak van het hof wordt ook overwogen dat het feit dat de vakbonden betrokken zijn bij de totstandkoming van de cao voorzien is in de bescherming die is beoogd met de regeling van art. 7:671a leden 2 en 3 BW. Hierbij wordt de contractsvrijheid van de ongebonden werknemer geschonden. Het lijkt erop dat het hof deze uitspraak heeft gewezen vanwege de praktische werking. Echter de rechter had het recht moeten toepassen en de regering daarmee duidelijk moeten maken dat de wijze waarop de toepassing van de cao-ontslagcommissie is geregeld, niet werkt in de praktijk.
Wat vindt u van de uitspraak van het hof?
Heeft u onlangs een uitspraak van een rechter ontvangen waar u het niet mee eens bent, dan kunnen wij samen met u kijken of hiertegen in beroep kunnen gaan. Heeft u andere vragen over collectief ontslag of over de ontslagregels dan kunt u vrijblijvend contact met ons opnemen.
